بسته بندی به روش اتمسفر اصلاح شده Modified Atmosphere Packaging

بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده ( MAP )یکی از راهکارهای نوین علمی در صنعت بسته بندی است. این روش بر روی  افزایش طول مدت نگهداری با کاهش فعالیت‌های میکروبی تمرکز دارد. در این روش با کاهش سطح اکسیژن و تزریق ترکیبی از گازهای مشخص میزان ماندگاری مواد را بالا می‌برند. با کاریا پلیمر همراه باشید تا این روش را بیشتر بشناسید.

بسته بندی به روش اتمسفر اصلاح شده از کجا شروع شد؟

در دهه 19300 میلادی وقتی سبزیجات و میوه ها توسط کشتی جابجا می شد از گاز غلیظ CO2 برای بالا بردن زمان ماندگاری استفاده گردید. کشور انگلستان به عنوان اولین کشور از سیستم اتمسفر اصلاح شده (MODIFIED ATMOSPHERE) برای محافظت از گوشت خوک و ماهی استفاده کرد. از آن زمان به بعد استفاده از این روش با توجه به افزایش نیاز، گسترش یافت.

اولین پژوهش‌ها در رابطه با تاثیر مثبت اتمسفر اصلاح شده بر روی مواد غذایی در سال 1821 انجام شده است. در دهه 1930 میلادی وقتی سبزیجات و میوه‌ها توسط کشتی جابجا می‌شد از گاز غلیظ CO2 برای بالا بردن زمان ماندگاری استفاده می‌کردند.

کشور انگلستان به عنوان اولین کشور از سیستم اتمسفر اصلاح شده (MODIFIED ATMOSPHERE) برای محافظت از گوشت خوک و ماهی استفاده کرد. در سال 1970 زمانی که بیکن و ماهی با بسته بندی به روش اتمسفر اصلاح شده در خرده فروشی های مکزیک عرضه شد، علاقه به روش MAP به صورت چشمگیری رشد کرد.

MAP جدید ترین بسته بندی مواد غذایی

استفاده از روش بسته بندی مواد غذای به روش MAP  به چند علت دارای اهمیت است. یکی از مهم ترین دلایل رشد میکروب‌های هوازی و کپک‌های قارچی به دلیل وجود اکسیژن در ظرف حاوی ماده غذایی است. همچنین فعالیت‌های اکسیدی درون ظرف باعث ایجاد طعم و بوی نامطبوع، تغییر در رنگ و خصوصیات تغذیه‌ای ماده غذایی می شوند.

وجود رطوبت در بسته بندی مواد غذایی می‌تواند باعث رشد میکروب و ایجاد کلوخه در محصولات پودری شکل یا نرم شدن مواد غذایی ترد شود. از طرفی خشکی بیش از حد فضای درون بسته بندی باعث کم آب شدن ماده غذایی می‌شود.

از این رو یکی از روش‌های مناسب برای برطرف کردن مشکلات ذکر شده بسته بندی مواد غذایی به روش MAP ایت که این روزها در حال گسترش است.

بسته بندی به روش اتمسفر اصلاح شده MAP چطور عمل می‌کند؟

مفهوم اتمسفر اصلاح شده (Modified Atmosphere packaging) برای کالا‌های بسته بندی شده، شامل فضای اتمسفر اصلاح شده یک فرآورده غذایی توسط خلا، فشار گاز یا تراوایی کنترل شده بسته است. با این روش فعالیت‌های شیمیایی، آنزیمی و میکروبی کنترل می‌شود، به طوریکه از خطرات مهمی که ممکن است اتفاق بیافتد، اجتناب و یا کاسته می‌شود.

به عبارت دیگر بسته بندی به روش MAPبه معنی وارد کردن اتمسفر در یک پاکت (یا بسته) ماده غذایی با ترکیب خاص دی اکسید کربن، نیتروژن و اکسیژن است.

این روش نگهداری، کیفیت تازه فراورده‌های غذایی را بدون عملیات حرارتی و شیمیایی به کار رفته توسط تکنیک‌های نگهداری قابل رقابت مانند کنسرو کردن، فریز کردن، خشک کردن و فرایندهای دیگر میسر می‌کند.

تکنیک‌های MAP در حال حاضر در محدوده وسیعی از غذاهای تازه یا  سرد شده شامل غذاهای نیم پخته، ماکیان و ماهی، پاستای تازه، میوه و سبزیجات و اخیرا قهوه، چای، غذاهای آماده و فرآورده‌های نانوایی استفاده می شود.

مزایای بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده

روش بسته بندی مواد غذایی با روش اتمسفر اصلاح شده دارای مزایای اس ت که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

1. طولانی کردن ماندگاری با حفظ خواص کیفی مطلوب
2. پایین آوردن میزان ضایعات و فساد
3. تازه نگه داشتن محصول بدون استفاده از مواد نگه دارنده یا پرتو دهی
4. برداشت محصول تازه در سطوح رسیدگی مورد نظر برای مصرف کننده
5. کاهش هزینه‌های حمل و نقل از طریق فراهم کردن زمان انبارداری افزوده
6. فراهم کردن امکان تولید محصولات برش خورده، آماده مصرف
7. صرفه جویی در مصرف انرژی (مانند عدم استفاده از فرآیندهای حرارتی و برودتی

مقایسه‌ای از زمان ماندگاری محصولات مختلف

استفاده از روش اتمسفر اصلاح شده علاوه بر حفظ خواص کیفی ماده، باعث افزایش مدت ماندگاری نیز می‌شود. از ویژگی‌های مهم این روش آن است که از رشد افلاتوکسین و عامل قارچی جلوگیری می‌کند که موجب رفع مشکل صادرات این محصول می‌گردد. همچنین آزمایش‌های دیگر انجام شده در مورد چربی، ارزش غذایی، آب و درصد وزنی محصول نشان داده است که پس از شش هفته، همه این عوامل به میزان کاملا مطلوب در پسته وجود دارند. (وقتی پسته تازه باشد، به عنوان سبزیجات و وقتی خشک شده باشد، به عنوان خشکبار تلقی می‌شود که تفاوت زیادی در میزان تعرفه گمرکی دارند.

در جدول ذیل به مقایسه‌ای از زمان ماندگاری محصولات مختلف بین حالت معمولی و حالتی که با اتمسفر اصلاح شده محافظت شده اند آمده است:

چگونگی استفاده از روش MAP

در ابتدا لازم است گاز مورد نظر با ترکیب مورد نظر ساخته شود. برای این منظور می توان اتمسفر با ترکیب مورد نظر را به طور آماده از کارخانجات تفکیک کننده هوا در کپسول های تحت فشار خریداری کرد.

برای صرفه جویی در هزینه می‌توان گازهای سه گانه ازت، اکسیژن و دی اکسید را به صورت خالص تهیه و به وسیله یک دستگاه میکسر گاز، با نسبت مورد نظر مخلوط کرد. در این روش نیاز به ذخیره اتمسفر اصلاح شده در مخزن جداگانه نیست و می توان از گاز مخلوط بدست آمده به طور مستقیم در بسته بندی تزریق کرد. معمولا در بسته بندی با اصلاح اتمسفر، هوا را از درون بسته خارج و با گازهایی که مخلوط آنها مشخص است مجددا پر کرده و درب آن را می‌دوزند.

دراین روش پیوسته فضای اطراف ماده غذایی از گاز پر می‌شود. ماشین‌های مختلفی برای بسته بندی وجود دارند که تقریبا دستگاه‌های زیادی با این روش سازگار هستند. از جمله این دستگاه‌ها می‌توان به نمونه‌های ذیل اشاره کرد:

1. 1. ترمو فرمینگ
   2. فرم فیل سیل افقی و عمودی
   3. مخزنی

در این متن با بسته بندی به روش اتمسفر اصلاح شده آشنا شدیم که تحول بزرگی در ماندگاری محصولات ایجاد کرده است. این روش به صورت گسترده میزان استفاده از افزودنی های برای نگهداشت مواد غذایی را کاهش می‌دهد. از این روش مناسبی برای دسرسی همگان به مواد غذایی تازه و سالم است.